|
|
 |
| Bağımsız Yalova Bölüğü |
 |
|
Kurtuluş Savaşı sırasında, Bağımsız Yalova Bölüğü'nün kurulması, Yalova'nın düşman işgalinden kurtulması öncesindeki günlere rastlar.
Ankara Hükûmeti tarafından Yalova Kaymakamlığı'na atanan Demir Bey, bölge halkından bir Yalova Millî Müfrezesi kurmuştu.
Yüzbaşı Kâzım Bey, İstanbul'dan gelince, Millî Müfreze unsurlarından Bağımsız Yalova Bölüğü kuruldu ve Yüzbaşı Kâzım Bey, bu bölüğün başına geçti.
Doğrudan Mürettep Kolordu Komutanlığı'na bağlanan bölüğün komuta yeri de, Gacık Köyü'ne alındı.
Yunanlıların 17 Temmuz'da Kütahya'ya, 19 Temmuz'da Eskişehir'e girdikleri günlerde, Mürettep Kolordu Komutanlığı'na, Kolordu'nun düşmanın İnönü mevziine yönelecek kuvvetlerinden mümkün olduğu kadar çoğunu tespite çalışması ve fakat üstün düşman taarruzları karşısında ezilmekten çekinmesi, emri verilmişti.
Mürettep Kolordu Komutanı Albay Kâzım (Özalp ) Bey, hatıralarında şöyle anlatır:
“...Biz faaliyetimize devam ediyorduk. 19 Temmuz 1921’de, Yalova yakınlarındaki birliklerimiz çarpışma yapmadan Yalova’yı işgâl etti.”
Gerçekten de Yalova, 19 Temmuz 1921 günü, Yalova Bağımsız Bölüğü unsurları tarafından işgal edilmiş, hatta 100’den fazla halk arabası ve 1 000 kangal tel örgü ele geçirilmişti.
Aynı günlerde, Eskişehir ve Kütahya’daki birliklerimiz Sakarya doğusuna çekilmeye başlamışlardı.
Batı Cephe Komutanlığı, geri çekilme kararını verdikten ve bu kararı uygulamaya başladıktan sonra, Genelkurmay Başkanlığı, Mürettep Kolordu’nun harekâtını 22 Temmuz 1921 saat 02 15’te verdiği bir emirle yeniden düzenledi.
Bu emre göre, Mürettep Kolordu’nun düşman gerilerinde etkili olmak için büyük kısmını kullanmasına artık ihtiyaç kalmamıştı. Bundan böyle, düşman yalnız keşif birlikleriyle ve milli müfrezelerle rahatsız edilecek ve Kolordu asıl kuvvetleriyle Sakarya doğusuna çekilecekti.
Sakarya Muharebeleri’nden önce birliklerimiz doğuya doğru çekilirken, Marmara Denizi kıyılarında da ilginç olaylar oluyordu. Yunan gemileri Yalova açıklarında geziniyor, İzmit Körfezi’ne giriyor ve bir takım gösteriş hareketleri yapıyorlardı.
Yunan ileri harekâtı, 14 Ağustos 1921’de başladı.
Sakarya Muharebeleri, 23 Ağustos – 13 Eylül 1921 tarihleri arasında cereyan etti. Türk Ordusu’nun her ferdi, büyük Başkomutanının yarattığı sistem içinde, her adımda büyük bir fedakârlık göstererek, üstün düşman taarruzlarını durdurdu, kırdı ve geri püskürttü.
Tutunamayacağını anlayan Yunan Ordusu, bütün cephe boyunca çekilmeye başladı.
13 Eylül 1921’de Sakarya’nın doğusunda hiçbir düşman askeri kalmamıştı.
Aynı gün, Albay Halit (Karsıalan ) Bey komutasında Kocaeli Grup Komutanlığı kuruldu ve Kocaeli Grubu adını alan 12 nci Grup, batıya harekete başladı.
Sakarya Muharebeleri sırasında , Yalova civarında önemli bir hareket olmadı.
14 Eylül 1921 günü, bir Tabur kuvvetindeki bir Yunan birliği, bölgeyi çok iyi tanıyan, ayrılıkçı bir takım etnik unsurların öncülüğünde, Dumanlı Tepe civarında bulunan Burhaniye Müfrezesi’ne taarruz etti.
Ahmet Dumantepe :
“...Yunan askerleri, bölgeyi çok iyi bilen birkaç vatan haininin kılavuzluğunda, Duman Tepe’ye taarruz ettiler. Üsteğmen Abdülkadir Efendi, Duman Tepe doğusundaki Mangır Tepe’de yaralandı. Müfrezede bulunanlardan Ali, onu ağaçların altına saklamasına rağmen, Yunanlılar’ın köpekleri onu buldular. Yunanlılar, yaralı durumda ve kıpırdayamayan Abdülkadir Efendi’nin başını kestiler. Naaşını sonradan Burhaniye köylüleri başsız olarak toprağa verdiler.”
28 Eylül 1921’de, İznik – Bilecik kesiminde Süvari Tugayı ve Yalova Bağımsız Bölüğü’nün de bulunduğu milli kıtalar, Kocaeli Nizamiye ve Kuva-yı Milliye Kıtaları adını aldı ve karargâh, Selçi’ye geldi.
Sakarya Muharebeleri’nden sonra, Yunanlılar giderek çekildiler. Sonunda, Gemlik’ten başlayarak Bilecik ve Eskişehir üzerinden Afyon’a inen ve oradan da Büyük Menderes Nehri boyunca batıya dönerek Ege’ye kavuşan 700 km. genişliğindeki bir cephede savunma düzeni aldılar.
Bundan sonra, bir hazırlık ve bekleme dönemine girildi.
23 Ağustos 1921 – 10 Ekim 1921 tarihleri arasında, Gemlik – İznik Gölü arasında Yunan 47 nci Piyade Alayı, İznik Gölü – Bilecik arasında Yunan 1 nci Tümeni vardı. 47 nci Yunan Piyade Alayı karşısında Bağımsız Yalova Bölüğü, İznik – Bilecik arasında Süvari Tugayı bulunuyordu.
Türk tarafında yapılan faaliyetlerden biri de, düzenli orduya geçişin tamamlanması meselesiydi.
Yalova civarında da, hâlâ düzenli ordu bünyesine girmemiş müfreze bulunuyordu.
Gelişen durum üzerine, Duman Tepe ve Burhaniye Köyü civarında bulunan Burhaniye Müfrezesi, 15 Kasım 1921 günü, Bağımsız Yalova Bölüğü bünyesine girdi.
Rasim Koçal :
“...15 Kasım 1921 günü, Halit Bey bize geldi. Yalova Müstakil (Bağımsız ) Bölük Komutanı Kâzım Efendi de, geldi.
...Halit Bey, bizim batı tarafımızdaki Gacık tepesi ile Sugören Tepesi’ni gösterdi.
Kazım Efendi’ye,
- Bu iki tepeye gideceksin. Rasim Efendi, burada kalacak, dedi.
Bana da şu emri verdi:
- Yarın, buraya 19 ncu Hücum Taburu gelecek. Mangır Tepe ile Damlalıkaya Tepesi’ni ona teslim edeceksin. Sen de müfrezenle, Yalova Müstakil Bölüğü’nün 2 nci Takımını oluşturacaksın. Kocaeli’nde son milli müfreze sizdiniz. Şu andan itibaren resmi asker oldunuz, dedi. Ve atına binip gitti. “
2 gün sonra, Kocaeli Grup Komutanlığı’ndan gönderilen , Hüseyin Hüsnü Bey komutasındaki 19 ncu Hücum taburu bölgeye geldi ve Çengiler ( bugün Sugören Köyü) ile Yeniköy arasındaki bölgede, muharebe düzeni alarak konuşlandı.
Ordu giderek güçlenmekteydi. Er ve subay ikmâlinde bir sıkıntı yoktu. Kuvayı Milliye devrinde yararlılık gösteren erbaşların Teğmen olarak kullanılması da Takım Komutanı ihtiyacını karşılamakta yararlı olmuştu.
Grup Komutanı Halit Bey, Yalova Müstakil Bölük Komutanı Kâzım Bey’i değiştirdi, yerine İzmit’li Ali Rıza Efendi’yi getirdi.
1 nci Takım Komutanı: İhtiyat Zabiti Kâmil Efendi,
2 nci Takım Komutanı: Milis Teğmen Rasim (Koçal) Efendi,
3 ncü Takım Komutanı: Başçavuş İsmail Efendi, şeklinde yeni düzenleme yapıldı.
1 Ağustos 1922’de, Batı Cephe Komutanlığı’na bağlı Kocaeli Grup Komutanlığı:
18 nci Piyade Tümen, (İki Alaylı),
Mürettep Süvari Tümeni (İki Alaylı),
Bağımsız İzmit Taburu,
19 ncu Hücum Taburu,
20 nci Hücum Taburu,
Bağımsız Yalova Bölüğü,
1 ve 2 nci Akıncı Bölükleri,
Süvari Bölüğü,
Süvari Takımı,
Muhabere Bölüğü,
Karargâh Muhafız Takımı,
14 ncü Seyyar Hastane,
6,5 tonluk Deve Kolu’ndan kuruluydu. 17 nci Piyade Tümeni, 2 nci Ordu Komutanlığı emrine verilmişti.
6 Ağustos 1922’de, Batı Cephe Komutanı İsmet Paşa, taarruz için hazırlıkların geliştirilmesi emrini verdi. Buna göre, Türk Batı Cephesi birlikleri, asıl kuvvetleriyle taarruz ederek düşmanı imha ederken, Kocaeli Grup Komutanlığı, karşısındaki 11 nci Yunan Tümeni’ni tespit edecekti.
12 Ağustos 1922’de, Mürettep Süvari Tümeni, 2 nci Ordu Komutanlığı emrine verildi. Kocaeli Grubu Karargâhı Geyve’de, birlileri ise Armutlu – İznik – Vezirhan – Gölpazar – Akçasu arasındaki bölgede gözetleme ve savunmada idi.
Büyük Taarruz, 26 Ağustos 1922’de başladı ve süratle gelişti.
Kocaeli Grup Komutanlığı bölgesinde, düşman oyalanarak tespit edilirken, kesin muharebeden kaçınıldı.
27,28,29 Ağustos günleri yapılan muharebelerde ve son olarak 30 Ağustos Başkomutan Meydan Muharebesi’nde yenilen düşman, süratle çekilmeye başladı.
Şimdi, artık Türk Ordusu için amaç, düşmanın Batı Anadolu’nun derinliklerinde ikinci bir hatta tutunup yeniden direnişe geçmesine meydan verilmeden, ona son darbenin indirilip Akdeniz’e dökülmesiydi.
30 Ağustos 1922 günü, Bağımsız Yalova Bölüğü, Yalova – Bursa yolunu kapatacak şekilde, Esadiye – Kurtköy arasındaydı. Kurtköy – Kumla arası da, gözetleme postalarıyla kontrol ediliyordu.
3 Eylül 1922 gününe kadar, bölgede önemli bir hareket oluşmadı.
Kocaeli Grup Komutanlığı Karargâhı, sabahleyin erken saatlerde, Gacık Köyü’ne geldi.
Sabah erken saatlerde, Kirazlı – Elmalı – Gacık bölgesine intikâlini tamamlayan Mürettep Müfreze unsurları, istirahata çekildiler.
Kocaeli Grup Komutanı, Duman Tepe’de, 19 ncu Hücum Taburu’nun cephesindeki son durumu yerinde gözlemledikten sonra, Soğucak üzerinden Beşpınar Tepe’ye geldi; Alınan bilgi, yapılan keşif ve gözetlemelerden Yunanlıların Gemlik Körfezi ile İznik Gölü arasını kuvvetle berkitmiş olduğunu öğrendi.
Batı Cephe komutanı, bu mevzii bir noktadan yararak, Bursa bölgesinde, 3 ncü Yunan Kolordusu gerilerinde karışıklık çıkarmayı ve kolordunun çekilmesini engellemesini, emretmişti.
Kocaeli Grup Komutanı, araziyi ve düşmanın tertibini gördükten sonra, Bursa bölgesindeki ve genel cephedeki Yunan çekilmesini göz önüne alarak, Harekât Plânı’nı oluşturdu.
Harekât Plânı’na göre :
Kocaeli Grup Komutanlığı birlikleri, düşman savunma direncini kırmak ve mevzileri terk ederek çekilmesini sağlamak maksadıyla, 4 Eylül 1922 sabahı, güneş doğarken, batıdan doğuya Bağımsız İzmit Taburu, Bağımsız Yalova Bölüğü, 18 nci Hücum Taburu, 15 nci Piyade Alayı 1 nci Piyade Taburu, 2 nci Piyade Taburu, 19 ncu Hücum Taburu birinci hatta, 3 ncü Piyade Taburu ihtiyatta olarak, siklet merkezi, Kurtköy güneyindeki 838 rakımlı Elmalı Dağ - 966 rakımlı Fındıklı Tepe – Gemlik istikametinde olarak yapacağı yarma ile Gemlik bölgesini ele geçirecekti.
Kocaeli Grup Komutanı, gerekli durum muhakemesini yaptıktan sonra, ast birlik komutanlarını Beşpınar Tepe’deki grup gözetleme yerine çağırarak, taarruz emrini verdi.(Harekât Plânı’nın ayrıntıları, taarruz emri ve her birliğin tek tek yapacağı faaliyetler ile ilgili olarak Bağımsız Yalova Bölüğü isimli kitaba bakınız.)
Birlikler, hemen taarruz hazırlıklarına başladılar.
Kirazlı Köyü civarında istirahatta olan Bağımsız İzmit Taburu, ast birlik komutanlarıyla gereken yol ve mevzi keşiflerini yaptıktan sonra, hava kararmadan hemen önce, bulunduğu bölgeden hareketle, Soğucak- Kurtköy – Beşpınar Tepe yoluyla , 869 rakımlı Samanlı Dağı’na hareket etti ve Samanlı Dağı’nda güneye karşı savunmaya geçti. Birlik unsurları, savunma siperleri kazmadan, erken saatte yapacakları taarruz düzenlerini aldılar.
Esadiye – Kurtköy arasında, Bursa – Yalova şoseni kapatan Bağımsız Yalova Bölüğü, yerini Süvari Bölüğü’ne bırakarak, akşam karanlığında, Beşpınar Tepe’ye geldi. Gurup Karargâhı Muhafız Takımı’nı emrine alan Bölük Komutanı, bölük unsurlarını, sabah erken saatte yapacağı taarruz için tertipledi.
SOL KOL olan diğer birlikler, başlarında Kocaeli Grup ve Mürettep Müfreze Komutanları olduğu halde ve 18 nci Hücum Taburu öncü olarak 15 nci Alay ve üç toplu Kudretli Dağ Bataryası, 3 Eylül saat 19 00’da Kirazlı- Elmalı’dan hareketle Kurtköy’e geldi.
15 nci Alay’ın 3 ncü Taburu, Yalova Bölge Komutanı Yarbay İsmail Hakkı’nın emrinde olarak Reşadiye Köyü’nün 2 km. kuzeyindeki istinat noktasına ( 568 rakımlı tepe) taarruz için Kurtköy doğusunda doğuya karşı taarruz mevziine girdi.
19 ncu Hücum Tabur Komutanı, bir Takım’la, bir Şinayder Topu, denizden bir düşman çıkarmasına karşı önlem almak üzere, Yalova’ya gönderdi ; Üregil – Dumanlıdağ ( Duman Tepe) arasında yapacağı gösteri taarruzu için hazırlıklara başladı.
Şinayder Bataryası da, Esadiye bölgesinde mevzilendi.
Artık, 4 Eylül 1922 sabahı yapılacak taarruzî harekât için her şey hazırdı.
4 Eylül 1922 (Elmalı Dağ Taarruzu) :
Kocaeli Grup Komutanlığı birliklerinin karşısında, 3 ncü Yunan Kolordusuna ait Bağımsız 47 nci Alay vardı.
İznik Gölü ile Gemlik Körfezi arasındaki bütün tepeler istinat noktası olarak berkitilmiş ve önemlileri dikenli tellerle engellenmişti.
Bağımsız 47 nci Yunan Alayı, sabah Türk taarruzu başlamadan önce, savunma düzenini tamamlamıştı.Reşadiye İstinat Noktası’nın doğusundaki Yalova – Bursa şosesinden- Dumanlı Tepe’ye doğru giden tepeler hattından – Dumanlı Tepe batısında bulunan rakımsız tepeden güneye kıvrılarak Yeniköy’de geçip İznik Gölü’nde sona eren savunma hattında 1 nci Tabur bulunuyordu. Bu tabur, kuzeyden ve doğudan gelecek Türk taarruzlarına karşı gereken tüm önlemlerini almış bekliyordu.
3 ncü Yunan Taburu ise, Reşadiye İstinat Noktası – Elmalı Dağ – Fındıklı Tepe (Karaincir T) – Şahin Tepe – Papazuçtu Tepe – Gemlik kuzeyi hattında kuzeye karşı savunma için tertiplenmişti.
2 nci Yunan Taburu da Orhangazi batısındaki toplanma bölgesinde ihtiyatta bulunuyordu.
47 nci Yunan Alayı’nın cephe kesiminde dört toplu 120 mm.lik bir Batarya, bir Sahra ve bir Dağ Bataryası vardı.
Trakya’dan Gemlik’e çıkarılan 55 nci Yunan Piyade Alayı da, gelişen durumda süratle kullanılmak için hazır bekliyordu.
Kurtköy’de toplanan Mürettep Müfreze , 4 Eylül saat 03 00’te, 18 nci Hücum Taburu öncüde olarak, tek kolda yürüyüşe geçti. Yol hem çok sarp, hem çamurlu ve hem de ormanlıktı. Elmalı Dağ’a 2 km. kala ortalık ağardı.
Ancak ortalık ağarmadan Yalova Bağımsız Bölüğü ile Grup Muhafız Takımı, karanlıkta büyük bir sessizlikle batıdan Elmalı Dağ batı mevzilerine yanaştılar ve ortalık ağarırken baskın tarzında hücuma kalktılar. Kanlı bir süngü muharebesinden sonra saat 06 45’te, 838 rakımlı Elmalı Dağ ele geçirildi.
Kuzeyden ilerleyen 18 nci Hücum Taburu da tepeye yetişti.
Tepeden kaçabilen Yunanlılar’ın bir kısmı Orhangazi’ye, bir kısmı Fındıklı (Karaincir – 966) tepesine çekilerek tutunmaya çalıştılar.
15 nci Piyade Alayı’nın 3 ncü Taburu, 568 rakımlı Reşadiye İstinat Noktası’na taarruz ederek ele geçirmekle görevlendirilmişti. Ancak, Tabur Komutanı, arazinin çok dar oluşundan ağır zayiat vereceğini düşünerek taarruz etmedi. Uygun şartların oluşmasını bekledi.
18 nci Hücum Taburu’nun bir bölüğü, Elmalı Dağ ele geçirildikten sonra, kuzeyden Reşadiye İstinat Noktası’na ilerledi. Saat 11 00’de İstinat Noktası’nın güneyindeki tepede tutunan düşmanı atarak tepeyi işgal etti.
15 nci Alay’ın 1 nci ve 2 nci Taburları ile kudretli Dağ Bataryası, Elmalı Dağ’a yanaştı.
Kudretli Dağ Bataryası mevziiye girerek Fındıklı Tepe’yi ateş altına aldı.
Yalova Bağımsız Bölüğü ile Grup Muhafız Takımı, bataryanın desteğinde Fındıklı Tepe’ye taarruz etti. Bu tepe, tel engellerle çevrilmiş ve kuvvetlice berkitildiği için kolayca alınamadı.
18 nci Hücum Taburu, bu bölgedeki taarruzu takviye ettikten sonra, saat 11 15’te Fındıklı Tepe ele geçirildi.
Rasim Koçal :
“...İki tepe arasında 5 km. ye yakın bir mesafe vardı. Bu mesafe içinde, düşman bizimle ciddi bir muharebe yapamadı.
... düşmanın 2 nci hattının en mühim noktası olan Papazuçtu (Not: Fındıklı olacak ) Tepe’yi tuttuk. Tepeyi kayalardan çok güzel siperlerle çevirmişlerdi. Düşmandan kalan bu siperlere, bölükçe zayiat vermeden girdik.
Oradan her taraf görünüyordu. “
Kocaeli Grup Komutanı, girmeyi genişletmek için, 869 rakımlı Samanlı Dağ’daki İzmit Taburu ile 966 rakımlı Fındıklı Tepe’de bulunan 18 nci Hücum Taburu’nu 882 rakımlı Şahin Tepe’nin alınmasıyla görevlendirdi.
Her iki taburun taarruzu saat 16 00’ya kadar sürdü. Yunanlılar inatla direndiler. Şiddetli muharebelerden sonra, saat 16 30 ‘da bu tepe de ele geçirildi.
966 rakımlı Fındıklı Tepe’nin (Karaincir) güneyindeki tahkimli tepede de (Büyükbeyli Köyü’nün 2 km. kadar kuzeydoğusunda ) Yunanlılar direniyor ve bunlar bir taraftan da karşı taarruz hazırlığı yapıyorlardı.
Nitekim biraz sonra Fındıklı Tepe’ye taarruz ettilerse de çabuk geri atıldılar.
Elmalı Dağ’da bulunan 15 nci Alay’ın 1 nci ve 2 nci Taburları, Grup Komutanlığı’nca Orhangazi doğrultusunda taarruza gönderildi. Bu sırada Fındıklı Tepe’ye Yunan karşı taarruzu başlayınca, 15 nci Alay’ın 1 ve 2 nci Taburları, Fındıklı Tepe kuzeydoğusundaki tepede durduruldu.
Gemlik Körfezi’nde bulunan Yunan savaş gemileri, 882 rakımlı Şahin Tepe’deki 18 nci Hücum Taburu ile İzmit Taburu’nu şiddetli yan ateşine alıyordu.
Trakya’dan Gemlik’e çıkarılan 55 nci Yunan Piyade Alayı’nın bu günkü muharebelere katıldığı, 743 rakımlı Papazuçtu Tepe’yi tahkim ettiği görüldü.
Mürettep Müfreze’nin kuvveti az olduğundan, Yunanlılar’ın yalnız birinci hattı ele geçirilmiş, ikinci hattı yarılamamıştı.
Başta Kocaeli Grup Komutanı Albay Halit olmak üzere bütün müfreze, özellikle Bağımsız Yalova Bölüğü ile Bağımsız İzmit Taburu ve 18 nci Hücum Taburları büyük kahramanlıklar gösterdiler.
19 ncu Hücum Taburu’nun karşısında Yeniköy- Ortaköy- Çengiler ( bugün Sugören Köyü) hattındaki Yunan Taburu ve ağırlıkları Orhangazi’ye çekildi.
18 nci Tümen’in emrinde kalan 24 ncü Alay’ın 2 nci Taburu, öğleyin İznik Gölü kuzey kıyısından yürüyerek, 4 Eylül saat 20 30’da Üreğil’e geldi ve Mürettep Müfreze emrine girdi.
Birlikler, geceyi bulundukları durumda geçirdiler.
Kocaeli Grup Komutanı, Elmalı Dağ batısındaki Beşpınar Tepe’de geceledi.
Kocaeli Grup Komutanlığı’nın 4 Eylül 1922 günü başlattığı taarruz harekâtı, inatçı Yunan savunması karşısında başlangıçta tıkandı.
Taarruz ilerlemesi durdu.
5,6,7,8, 9 Eylül 1922 günleri, bölgede çok kanlı muharebeler oldu.
Yunan birliklerinin bulundukları hatlarda savunma azmi, ancak 9 Eylül günü ( Büyük Taarruz’u takiben Takip harekâtına katılan birliklerin İzmir’e girdiği gün) kırılabildi.
Yunan birlikleri, aynı gün süratle güneye doğru çekilmeye başladılar.
Bağımsız İzmit Taburu ile Bağımsız Yalova Bölüğü unsurları, 10 Eylül saat 24 00 civarında Gemlik’e girdiler.
Bundan sonra, içlerinde Bağımsız Yalova Bölüğü’nün de bulunduğu Kocaeli Grup Komutanlığı birlikleri, 12 Eylül’de Mudanya’yı, 16 Eylül’de Bandırma’yı, 18 Eylül 1922’de Erdek’i ele geçirdiler.
(Harekâtı gün gün, birlik birlik ayrıntılarıyla öğrenmek isteyenler ‘Bağımsız Yalova Bölüğü’ isimli kitabı inceleyebilirler.)
İzmir ve Bursa istikametinde devam eden takip ve Yalova bölgesinden güneye doğru yapılan harekât , 18 Eylül 1922 günü son bulmuş, Batı Anadolu Yunan kuvvetlerinden temizlenmişti.
Başkomutanlık, ileride yapılacak mütareke ve barış antlaşmasında özellikle Boğazlar, Doğu Trakya ve İstanbul üzerinde söz sahibi olmak için, ordunun büyük kısmını, İtilâf devletleriyle bir çatışmaya meydan vermeden Boğazlar bölgesine yanaştırmak kararı aldı.
Batı Cephe Komutanlığı’ndan bu konuda direktif alan 2 nci Ordu Komutanlığı, 19 Eylül 1922 günü, birliklerine, 20 Eylül 1922 günü Boğazlar istikametinde harekâta başlamak üzere, harekât emrini verdi. Bu emrin Kocaeli Grup Komutanlığı’nı ilgilendiren kısmı şu şekildedir :
“...Kocaeli Grubu, İzmit dolaylarında toplanacaktır. Bölgesi İzmit Sancağı’dır. (Bugünkü Kocaeli ve Sakarya illeri) Gözetleme bölgesi İzmit kıyılarıdır.”
Rasim Koçal :
“...Erdek kasabasının üçte ikisini Rumlar teşkil ediyordu. Bunlar gitmiş, evleri boş kalmıştı. Boş evlere yerleştik. Harp bitmişti. Asker neşeli, vazife yoktu. Denize giriyor, bol yemek yiyorlardı. İki gün bu şekilde geçtikten sonra, İstanbul üzerine hareket emrini aldık. İlk hedef Bursa idi. “
Kocaeli Grubu, 20 Eylül 1922 günü, Karacabey- Bursa- Yenişehir- İznik yolu ile İzmit’e doğru intikale başladı.
Kocaeli Grubu, 25 Eylül 1922 akşamı, Grup Karargâhı ile Bursa’ya, 18 nci Tümen’iyle Karacaoba’ya, Mürettep Müfreze ile Karaağaç’a gelmek üzere yürüyüşteydi.
Kocaeli Grubu, 27 Eylül 1922’de, kolbaşı ve Grup Karargâhı ile Bursa’ya vardı.
28 Eylül 1922 akşamı, Kocaeli Grup Karargâhı , 18 nci Tümen ve Mürettep Müfreze, Bursa’ya gelmiş bulunuyordu.
Kocaeli Grubu, Bursa’da yeniden yapılandı.
Rasim Koçal :
“... Bağımsız Yalova Bölüğü olarak Bursa’ya gelince, istirahat etmeden bizi Mudanya’ya gönderdiler. Rumlardan kalan boş evlere yerleştik.
...İsmet İnönü, on kişilik bir heyetle Bursa’dan geldi. Sahilde köşk- vari bir eve yerleştiler.O sırada Bursa’dan Mustafa Kemal’in Muhafız Takımı da geldi ve vazifeyi bizden devraldılar.
Aynı gün, Bursa’ya döndük. Setbaşı’nda Ermenilerden kalan metruk evlerde istirahata çekildik.
...Setbaşı’ndaki Ermeni kilisesinde bulunan 1 000 Yunan askeri ile 400 subaydan ibaret esirlerin muhafazasını bize verdiler.
4 Ekim’de Kocaeli Grubu dağıtılmıştı.
Kocaeli Grubu’nun askerlerinin 20 – 26 yaş arasında olanlar Trakya’ya geçecek ve 7 tane Jandarma Taburu teşkil edecekti. Genç subaylar da bu taburlara verildi. ”
Hamza Akbay :
“...Bursa’da 1,5 ay kaldık. Balıkpazarı’nda Ermeni evlerinde oturduk.
Bölükte bulunan Mülazım (Teğmen) Kâmil Efendi’yi ve genç askerleri İstanbul’un işgâli için ayırdılar. Bölükte sadece Yüzbaşı ile ben kaldık. Bölükte bulunan silâh ve teçhizatı depoya teslim ettik. Yüzbaşı, Bursa’da kaldı. Ben, lağvedilen bölükten kalanları Kirmasti (Mustafa Kemal Paşa’da bulunan 11 nci Tümen’e götürdüm. Burada bizim bölüğün kalanlarını Alay’ın birliklerine dağıttılar. Beni de, 126 ncı Alay’ın 1 nci Taburu’na verdiler. Fırka (Tümen ) Merkez Komutanlığı’nda İnzibat Postabaşısı olarak vazife yaptım. Sonra da buradan terhis oldum..”
Bağımsız Yalova Bölüğü’nün görevine Bursa’da son verildi.
Yeniden tertiplenen Kocaeli Grubu unsurları da, 7 Ekim 1922 günü, İzmit yönünde intikale başladılar.
Böylece, Kurtuluş Savaşı sırasında, Yalova ve civarında büyük bir kahramanlık destanı yazmış olan Bağımsız Yalova Bölüğü de, tarih sayfaları arasındaki o şanlı yerini almış oldu.
BAĞIMSIZ YALOVA BÖLÜĞÜ İSİM LİSTESİ :
( Kocaeli Burhaniye Kuvayi Milliye Müfreze Kumandanı Rasim Koçal’ın Milli Mücadele Hatıratı, Sayfa 52 – 55’ten alınmıştır.)
AKKÖY : Şevket.
BURHANİYE KÖYÜ : Yedek Subay Üsteğmen Abdülkâdir Efendi, Milis Teğmen Rasim Koçal, Başçavuş Hafız İlyas Efendi, Ömer oğlu Rauf (Dumantepe) Çavuş, Memiş oğlu Mustafa Çavuş, Zekeriya oğlu İsmail Çavuş, Ahmet oğlu Mehmet Çavuş, Ömer oğlu Mehmet (Dumantepe) Onbaşı, Mustafa oğlu Ali, İsmail oğlu Ahmet, İsmail oğlu Mehmet, Ahmet oğlu Mehmet, Mustafa oğlu Ali, Memiş oğlu İdris, Memiş oğlu Salih.
ÇALICA KÖYÜ: Hasan oğlu Hüseyin ( Günay), Kâmil Çavuş, Altı parmak Sadi Çavuş.
ÇINARCIK: Molla Ömer oğlu Şakir, Süleyman oğlu Temel, Molla Ömer oğlu Mustafa, Mehmet oğlu Avcı Hasan, Molla Ömer oğlu Süleyman, Abdi oğlu Yaşar, Küllo Ali, Vahit Çavuş oğlu Ahmet, Küllo Mustafa, Tonga Halim oğlu Ali, Sait oğlu Tefik, Süleyman oğlu Ali, İsmail oğlu Alladin, Süleyman oğlu Asım, Talip Onbaşı, Hasan oğlu Mevlit, Mehmet Onbaşı, Deveci Mevlit, Molla Ahmet, Bayram Ali, Ali oğlu Kadir, Kadem Onbaşı, Ali oğlu İlyas, Veysel Ağa.
ÇİFTLİKKÖY : Hamza (Akbay ) Çavuş, Bekir (Süyünç) Çavuş, Osman Çavuş, İsmail, Ömer.
ÇUKUR KÖY : Fenerci Halil, İrfan Mustafa, Hacı Mustafa, Hatimoğlu Mehmet Çavuş, Seyit Ahmet oğlu İbrahim, Sait oğlu Mehmet, Sait oğlu Ahmet, Seyit Ahmet oğlu Hasan.
DEREKÖY : Mustafa oğlu Mehmet, Ferhat oğlu Ahmet (Yıldırım), Şükrü oğlu İbrahim, Şükrü oğlu İbrahim – kardeşi Halil (Gül) ve İsmail, Hayri oğlu Mustafa, Mustafa oğlu Ali, Ali oğlu Yusuf, Osman oğlu Ali (Lâfçı), İdris oğlu Şeref Ali, Aziz oğlu Halil İbrahim, Mehmet Emin oğlu Halil, Mehmet Ali, Mustafa.
ESADİYE KÖYÜ: Yusuf Hacı, Zula Mehmet.
GACIK KÖYÜ: Hacıların Ziya, Kardeşi Sadettin, Ali Kuzu, Çerkez Aziz, Çerkez Ahmet Çavuş, Kart İsmail, Emin Çavuş oğlu Osman, Memiş Ali, Çolak Abdullah, Ormancı İbrahim, Boşnak Haşim, Kahya oğlu Mustafa, Demirci Halil, Konyalı Halil, Halim’in Rıfat.
GÖKÇEDERE KÖYÜ: Yemenici İsmail.
GÜLLÜK KÖYÜ: İsmail oğlu Hakkı, Lâz Mehmet, hasan oğlu Hüsnü, Halim Çavuşun Mustafa, İsmail Çavuş, Biraderi Cemal.
GÜNEY KÖYÜ: Bahadır, Koca Mehmet, Mehmet Çavuş, Aslan Ali, Ahmet Nazıb.
KABAKLI KÖYÜ : Kara Ahmet, Akif (Öz), Muharrem, Yumurtalı Hasan, Hazinedar Salih, Kocabaş
Aziz, Topçu Osman, Hüseyin, Hasan Ali, Mehmet Ali, Halil İbrahim, Murat, Süleyman, Arif.
KÂZIMİYE KÖYÜ : Kara Mustafa.
KİRAZLI KÖYÜ: İdris, Vahit, Salih, Mehmet, Raşit, İsmail, Hasan, Ahmet, Seyit Mehmet, Kerim, Memiş oğlu Hüseyin, Tayyip oğlu Ahmet, Ali oğlu Mustafa, Ali oğlu Ahmet, Zekeriya oğlu Sabit, İsmail oğlu Seyfullah, Yunus oğlu Emin, Kokş oğlu Ahmet, Ahmet oğlu Abdurrahman.
KURTKÖY : Mustafa oğlu Niyazi, Cabi oğlu Hüseyin, Yeniçeri oğlu Recep Ali, Ali oğlu Şevket. Mehmet Ali.
ORHANGAZİ- YENİKÖY : Kadir oğlu Ali Çavuş, Ahmet Çavuş.
ORHANGAZİ : Nazmi Çavuş.
SAFRAN – PAŞA KÖY: Ahmet oğlu Hasan, Murat, Harun Çavuş.
SAMANLI KÖYÜ: Halil Onbaşı.
SOĞUCAK KÖYÜ: İsmail Çukur, Hurşit İleri, Cemal Çakır, Sefer Çakır.İbrahim Kara, Recep Çakır, Nuri Altan, Hasan Deniz, Sefer Turan, Mustafa Yıldırım, İdris Geyik, Arif Köker, Sait Köker, Murat Atalay,Rasim Savaşır, Sefer, Rıfat Atalay, Sait Akgün, Şevket Karalar, Kâzım, İbrahim Gümüş, Mustafa, Halil Sayın, Hüseyin, Mustafa Turan, Sait, Hasan, Ramazan, Nebi Afkan,zekeriya, Mustafa Çavuş, Tevfik (Özbek), Süleyman Dinçer, Mehmet Çavuş, Nuri Arda.
SULTANİYE KÖYÜ : Mirzan oğlu Osman, Zübeir.
TAŞKÖPRÜ KÖYÜ : Selim (Ergin ).
ÜVEZPINAR KÖYÜ : Abdullah oğlu Lütfü, Hacı Ahmet oğlu İsmail (Üstün).
YALOVA MERKEZ: Karakulak Mustafa, Ali, Hammal Osman.
NOT: Abdülkadir Efendi, 14 Eylül 1921’de, Burhaniye Müfreze Komutanı iken şehit oldu. ( Rasim Koçal, a.g.e.Sayfa 24) Burhaniye Müfrezesi, 15 Kasım 1921’de Bağımsız Yalova Bölüğü’ne katıldı. ( Rasim Koçal, a.g.e.Sayfa 28 - 29) Bu durumda, Abdülkadir Efendi, Bağımsız Yalova Bölüğü’nde görev yapmış olamaz.
Sayın Rasim Koçal’ın anılarında ismi geçenlerin dışında, aşağıda adları yazılı olanların da, Bağımsız Yalova Bölüğü’nde görev yaptıkları tespit edilmiştir:
İbrahim Ethem oğlu Mehmet Şeref Sözer ( Dereköy),
Mirza oğlu Orhan Aydemir ( Sultaniye ),
Şakir oğlu Mustafa Coşkun ( Çınarcık- Aşağıkocadere Köyü),
Mustafa oğlu Ali Koyun ( Çukurköy). |
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | | |
